Corona Art

door Dick Keulemans
Scan ons met de CoronaCheck-app

Pfizer

Janssen

Moderna

De vraag blijft…

Geconfronteerd met corona, met de eerste golf, de tweede golf, de nieuwe regels, de mondkapjes, de besmettingen, de onzekerheid, de wereldwijde pandemie, de angst, de weerstand, vaccinaties, het drama dat zich langzaam maar zeker over maanden en vervolgens jaren voltrekt, kan een kunstenaar zich de vraag stellen: kan ik daar iets mee? Of, beter geformuleerd: moet ik daar iets mee?
In Den Haag bestond de kunstorganisatie Stroom in 2020 precies 30 jaar. Stroom besloot het volledige jubileumbudget beschikbaar te stellen aan Haagse kunstenaars om ‘iets’ met kunst en corona te doen. Het leidde tot een aantal relevante en urgente kunstprojecten, die zónder corona en zónder die eenmalige subsidie nooit waren ontstaan.
Een kunstenaar hoeft zich niets van de actualiteit aan te trekken, en toch goede kunst maken. En een kunstenaar kan de noodzaak voelen in of door zijn werk te reageren op wat er in de samenleving gebeurt. Met of zonder subsidie.

Dick Keulemans, tandarts, schrijver, dichter, performer en kunstenaar (KABK 2001) besloot primair niet als kunstenaar op de pandemie te reageren, maar meldde zich aan als vrijwilliger.
Met zijn medische achtergrond wilde hij helpen bij het vaccineren.
Keulemans prikte honderden mensen; ouderen, jongeren, rijk, arm, militairen, zorgpersoneel, daklozen. Pfizer, Moderna en Janssen – prik na prik.
Keulemans de kunstenaar zag tijdens zo’n sessie wat een kunstenaar kan zien: dopjes… duizenden dopjes met verschillende kleuren. Dopjes waar… hij iets mee moest. Noem het een plotseling inzicht, noem het een idee, desnoods een urgent idee, misschien was het ook wel speling – in ieder geval ontstond de gedachte om met die dopjes QR-codes te maken. Op het formaat van de mens, al werd dat op zich gedicteerd door de maat van de dopjes – een welkom toeval.

Een tandarts verricht, als het moet, monnikenwerk: toegewijd, precies, in alle hectiek van de pijn van de patiënt en de rust van de medicus die moet helpen. Alles is er op gericht die taak zo perfect mogelijk te volbrengen, de patiënt te helpen.
Met diezelfde toewijding maakte Keulemans op grote panelen drie verschillende QR-codes. Met dopjes. Heel exact zoals je ook heel exact een wortelkanaalbehandeling uitvoert, of een gaatje in een tand of kies perfect vult. Kunst als monnikenwerk.
Precisie is geen kwalificatie voor goede kunst, maar kunst die die precisie nodig heeft (denk aan de perfect gemaakte ballonhonden of konijnen van Jeff Koons), kan niet zonder. Keulemans voerde zijn QR-codes perfect uit, in die zin dat ze ook echt werken. Je kunt ze met een mobieltje, met de CoronaCheck Scanner, scannen en zie: de eerste letter van zijn achternaam is een ‘K’, van zijn voornaam een ‘D’ en hij is geboren in april. Keulemans is welkom in restaurant, theater en museum…

Met zijn QR-codes van Pfizer, Moderna en Janssen maakte Keulemans actuele kunst. Kunstwerken als directe vertaling van en reflectie op de pandemie én de rol die de medische wetenschap daarin speelt als redder in nood. Je ziet eerst een QR-code en dan, als je dichterbij komt, zie je de dopjes. Zoals je in een 17de eeuws geschilderd landschap eerst de afbeelding van een landschap ziet en dan, dichterbij, de verf. Die twee teglijkertijd zien is bijna onmogelijk. Dopjes dus, die op flacons zaten waarin het vaccin zat dat eenmaal in het lichaam van de mens zijn werk doet en de drager hopelijk behoedt voor besmetting of een dramatische corona-dood. Daarmee is het werk van Keulemans vele malen gelaagder dan je op het eerste gezicht zou denken. Het is geen antwoord, het is een vraag.

Maarten de Kroon
Filmmaker, schrijver